Zelfhulp
Een beloftevolle manier om noodzakelijke veranderingen
in het sociaal domein effectief vorm te geven
Mensen met een vergelijkbaar probleem of in eenzelfde situatie met elkaar in contact brengen is een bewezen aanpak om hen nieuwe kennis op te laten doen en nieuwe attitudes te ontwikkelen.
Een beloftevolle aanpak
Het organiseren van zelfhulp en het inzetten van ervaringsdeskundigen heeft een groeiende belangstelling bij gemeenten, zorgorganisaties, verzekeraars en beleidsmakende instanties als aanpak van grote sociale vraagstukken. De opgedane gemeenschappelijke ervaringskennis verbindt de deelnemers en is een belangrijke informatiebron voor betrokken partijen. Ook uit diverse nationale en internationale publicaties blijkt telkens weer dat het samenbrengen van lotgenoten van grote waarde is. Niet voor niets bestaan er al honderden zelfhulp- en lotgenotengroepen in Nederland.
Aantrekkelijk voor deelnemers
Goed georganiseerd lotgenotencontact is aantrekkelijk voor deelnemers. Ze hebben aan een half woord genoeg om te weten wat een ander meemaakt, mensen kunnen makkelijk hun verhaal kwijt, zoeken samen naar antwoorden en ontvangen nuttige informatie en tips. Het is hierdoor laagdrempelig en door de setting ook veilig. Deelnemers beseffen dat ze er niet alleen voor staan en doen nieuwe sociale contacten op. Meedoen aan een zelfhulpgroep geeft het gevoel weer ergens bij te horen en is een eerste stap op weg naar meer maatschappelijke participatie.
Het grotere belang
Ervaringskennis krijgt steeds vaker een plek naast wetenschappelijke en professionele kennis, beleid en methoden. Hiermee wordt een brug geslagen tussen de lotgenoot en professionals zoals zorgverleners, beleidsmakers, bestuurders en (gemeente-) ambtenaren. Het inzetten van ervaringskennis biedt bovendien kansen voor het ontwikkelen van preventieve maatregelen. Ook kan bestaand beleid en ontwikkelde instrumenten worden getoetst op hun effectiviteit. Daarnaast bieden zelfhulpgroepen voor belanghebbenden de unieke gelegenheid om met groter groepen kwetsbare burgers in contact te komen en te blijven. In dit verband zijn er zes belangrijke stakeholders te definiëren:
- Beleidsmakers
- Maatschappelijke organisaties
- Overheidsdiensten
- Zorgprofessionals
- Naasten en mantelzorgers
- Onze samenleving
In onderstaand figuur staan de belangen van deze stakeholders en hun relatie met lotgenoten en ervaringsdeskundigen weergegeven.
De voordelen voor stakeholders
Beleidsmakers
- Beter benutten van ervaringskennis in beleid
- Kennisbron bij het definiëren van sociale problemen
- Nieuw ideeën kunnen direct worden getoetst
Maatschappelijke organisaties
- Aanbod aanpassen op collectieve vragen, knelpunten, dilemma’s
- Beter inzicht op effectiviteit van middelen
- Aanbod ontwikkelen vanuit perspectief lotgenoten
Overheidsdiensten
- Reflectie op beleid vanuit de leefwereld van burgers
- Mensen worden medeverantwoordelijk voor verbetering van hun situatie
- Model om met grote groepen mensen in contact te blijven
Zorgprofessionals
- Nieuwe inzichten via mijn cliënt
- Betere professional-cliënt relatie
- Vergroten van therapietrouw
Naasten en mantelzorgers
- Verbeteren van kennis en inzichten omtrent de situatie
- Beter gezinsfunctioneren
- Betere relatie tot de lotgenoot
Maatschappij
- Verwachting dat mensen zelf en met elkaar verantwoordelijkheid nemen
- Kans om als vrijwilliger een bijdrage te leveren
- Als iedereen meedoet wordt het alleen maar beter
