De gemeenteraadsverkiezingen van 2022 zijn op twee punten historisch te noemen: nog nooit was de opkomst zo laag, namelijk 50,5 procent. En nog nooit stemden zoveel mensen op een lokale partij. Hoe dat komt? Uit eerste onderzoek blijkt dat wantrouwen jegens de landelijke politiek ervoor heeft gezorgd dat veel mensen thuisbleven. Tegelijkertijd zorgde datzelfde wantrouwen ervoor dat mensen die wél naar de stembureaus trokken meer dan ooit tevoren op lokale partijen hebben gestemd.
Veel burgers lieten de gemeenteraadsverkiezingen links liggen omdat zij denken dat alles toch wel in ‘Den Haag’ wordt geregeld. Maar burgers hebben juist meer te maken met hun eigen gemeente dan de landelijke overheid. Gemeenten zijn namelijk verantwoordelijk voor ontzettend veel zaken die burgers direct raken. Of het nou gaat om het bouwen van meer woningen, het aanleggen van extra wegen en fietspaden of het schoonhouden van de stad.
En misschien wel de belangrijkste verantwoordelijkheid van een gemeente is die van het sociaal domein. Ruim 2 miljoen Nederlanders (SCP, 2019) maken gebruik van deze voorzieningen. Des temeer reden om je stem te laten horen.
De worsteling
Gemeenten worstelen – sinds de decentralisatie van het sociaal domein in 2015 – enorm met haar nieuwe taken en verantwoordlijkheden. De weerbarstigheid en complexiteit van de sociale vraagstukken en de grote kloof tussen de leefwereld van burgers en de systeemwereld waarin gemeenten opereren zorgen ervoor dat telkens weer ambitieuze politieke doelstellingen naar beneden bijgesteld moeten worden. Wethouders vaak schoorvoetend in raadszalen moeten uitleggen waarom de eerder met veel bombarie aangekondigde plannen toch niet gehaald gaan worden. En stoeien raadsleden met hun taak om college van wethouders en burgemeester te controleren op de uitvoering van het door hen gemaakt beleid. En wie betaalt hier de rekening van? De burger.
“Geen wantrouwen maar een constructieve band met je burgers is de droom van veel gemeenten“
Vicieuze cirkel
Maar hoe kun je deze 4-jarige vicieuze cirkel doorbreken? Hoe zorg je ervoor dat doelen realistischer en daarmee eerlijker worden? En hoe zorg je ervoor dat burgers niet alleen vertegenwoordigd worden in raadszalen, maar bovenal in beleid dat uitvoerbaar is? En hoe houd je rekening met de menselijke maat? Je zou eens kunnen beginnen door niet enkel 1 keer in de 4 jaar burgers te vragen om hun stem. Wil je de leefwereld van burgers daadwerkelijk een plek geven binnen gemeentelijk beleid, dan zal je burgers structureel moeten betrekken. Als gemeente moet je dus op een slimme manier burgers aan je binden zodat iedereen hiervan profiteert.
Community Building
Maar hoe doe je dat dan? Hoe zorg je ervoor dat burgers structureel betrokken worden bij beleidsontwikkeling? Dat doe je door betrokken burgers bij elkaar te brengen rondom belangrijke thema’s. Zo creëer je voor hen een laagdrempelige en informele manier om elkaar te ontmoeten en te spreken waardoor zij zichzelf en elkaar gaan helpen. Door direct contact met ‘ambassadeurs’ krijg je als gemeente meer binding met burgers en inzicht in hun belemmeringen en behoeften. Beleid kan veel beter getoetst worden op effectiviteit. En burgers ervaren dat hun bijdrage daadwerkelijk leidt tot maatregelen die beter aansluiten op hun behoeften.
Wat je hiervoor als gemeente nodig hebt? Een gezonde dosis lef, doorzettingsvermogen en bovenal vertrouwen!
Meer weten over hoe community building kan bijdragen aan de doelstellingen van jouw gemeente? Lees dan meer over onze Build5-methode. Een vernieuwende aanpak om vraagstukken binnen het sociaal domein en daarbuiten aan te pakken.
